Πάρκο στα Άνω Πατησίων: ένας φυσικός σύνδεσμος μέσα στην πόλη
Εργαστήριο συμμετοχικού σχεδιασμού: 29 Οκτωβρίου, στο 59ο Γυμνάσιο Αθηνών, στις 6 το απόγευμα
Το πάρκο των Άνω Πατησίων βρίσκεται σε μια ιδιαίτερη υδρολογική θέση — ανάμεσα σε δύο ρέματα με ιστορική και περιβαλλοντική σημασία.
Αποτελεί φυσική προέκταση του ρέματος Ορφανίδου, το οποίο έχει πλέον υπογειοποιηθεί και καταλήγει μέσω αγωγών στον Ποδονίφτη – έναν από τους τελευταίους φυσικούς χειμάρρους που σώζονται στην Αθήνα.
Ο Ποδονίφτης, διασχίζοντας τη Νέα Φιλαδέλφεια και εκβάλλοντας στον Κηφισό, αποτελεί έναν πολύτιμο βιότοπο με πλούσια βλάστηση και σημαντική βιοποικιλότητα, φιλοξενώντας πουλιά, ερπετά και μικρά θηλαστικά.
Η θέση του πάρκου ανάμεσα στα δύο αυτά ρέματα το καθιστά μοναδικό σημείο στον πυκνό αστικό ιστό — έναν χώρο αναψυχής αλλά και κρίκο σύνδεσης της πόλης με το φυσικό της περιβάλλον.
Σήμερα, το σημείο παρέμβασης λειτουργεί κυρίως ως πεζόδρομος, εξυπηρετώντας τη διέλευση των πεζών προς και από τον Σταθμό Άνω Πατησίων.
Ο προαύλιος χώρος του Ι.Ν. Αγίας Βαρβάρας εντάσσεται οργανικά στο πάρκο, με δέντρα που προσφέρουν σκιά, καθιστικά για ξεκούραση και μια ήρεμη αίσθηση πρασίνου μέσα στην πόλη.
Η Αθήνα, με το μεσογειακό της κλίμα, αντιμετωπίζει συχνά θερμοκρασίες άνω των 36°C το καλοκαίρι και περιορισμένη βροχόπτωση — κάτι που δυσκολεύει τη συντήρηση της βλάστησης και εντείνει το φαινόμενο της αστικής θερμικής νησίδας.
Αντλώντας έμπνευση από τη βλάστηση και τη χλωρίδα των ρεμάτων, η πρόταση που θα παρουσιαστεί σε συμμετοχικό εργαστήριο meetup του προγράμματος European Urban Initiative – #CoolingHavens για τις παρεμβάσεις δροσισμού στον πεζόδρομο πλησίον του Σταθμoύ ΗΣΑΠ για τη γειτονιά των Άνω Πατησίων στις 29 Οκτωβρίου στο 59ο Γυμνάσιο Αθηνών στις 6 το απόγευμα επιδιώκει να επαναφέρει την ποικιλομορφία του φυσικού τοπίου, αξιοποιώντας το νερό της βροχής ακόμη και στο κέντρο της τσιμεντένιας Αθήνας, βετιώνοντας την ποιότητα ζωής και συμβάλλοντας στην αντιπλημμυρική προστασία με φυσικό τρόπο.
Οι σχεδιαστές προτείνουν τη δημιουργία ενός bioswale – ενός φυσικού συστήματος φιλτραρίσματος και απορρόφησης του νερού – που θα βελτιώσει το έδαφος με οργανική ουσία και μυκοριζικά συστήματα, ενώ θα φυτευτούν αυτόχθονα φυτά με οικοσυστημική συνέπεια και πολλαπλά οφέλη.
Στόχος: η δημιουργία ενός βιώματος “biom” ανθεκτικού στην κλιματική κρίση – ενός παραθύρου στη φύση και ενός ενδιάμεσου σταθμού στους πράσινους διαδρόμους (greenways) που σχηματίζονται από τη βλάστηση των ρεμάτων της περιοχής.
Τα βιοκανάλια (bioswales) και οι κήποι βροχής αποτελούν σύγχρονες λύσεις πράσινης υποδομής που συλλέγουν, φιλτράρουν και απορροφούν τα όμβρια ύδατα, ενισχύοντας ταυτόχρονα τη βιοποικιλότητα και την ποιότητα ζωής στην πόλη.
Με τη μετατροπή σκληρών, αδιαπέραστων επιφανειών σε “διαπερατές” ζώνες πρασίνου, συμβάλλουν στη δημιουργία πιο ανθεκτικών, πιο δροσερών και πιο όμορφων αστικών χώρων.
Η φύση μπορεί — και πρέπει — να ξαναβρεί τον δρόμο της μέσα στην πόλη.
