Του Μανόλη Καψή
Φταίει ο Μητσοτάκης για το τραγικό δυστύχημα; Και φταίει και δεν φταίει. Φταίει προφανώς, γιατί και επί Νέας Δημοκρατίας, το τρένο ήταν δεύτερη, τρίτη προτεραιότητα και ο ΟΣΕ είχε αφεθεί στην τύχη του. Σημασία είχαν οι αυτοκινητόδρομοι. Η δικαιολογία δεν προλάβαμε -για την τηλεδιοίκηση που ήταν στα σκαριά, έστω ένα τμήμα της- δεν πείθει κανέναν. Μοιάζει με επιχείρημα ΣΥΡΙΖΑ. Και δεν φταίει όμως, γιατί προφανώς ο ΟΣΕ είχε καταρρεύσει δεκαετίες πριν, από έναν συνδυασμό αδιάφορων (αλλά όχι αδιάφθορων) υπουργών, οικονομικής κρίσης, αδηφάγων εργολάβων με κονέ στην κυβέρνηση και μιας κουλτούρας πελατειακής, γραφειοκρατικής δημοσιοϋπαλληλίας, που εξηγεί ίσως πώς ο σταθμάρχης, άπειρος και χωρίς τα τυπικά προσόντα, βρέθηκε μόνος στη μοιραία βάρδια.
Το τραγικό δυστύχημα με τους 57 νεκρούς, πλήττει το βασικό αφήγημα της κυβέρνησης Μητσοτάκη περί ισχυρής Ελλάδας. Γι΄ αυτό και μπορεί να αποδειχθεί κρίσιμο μέγεθος στις εκλογές. Η πεποίθηση ότι η Ελλάδα προοδεύει, εκσυγχρονίζεται, αφήνει πίσω της τις παθογένειες του κρατισμού, του πελατειακού κράτους και των εθνικών εργολάβων, ότι πλησιάζει την Ευρώπη και την κανονικότητα, ότι το κράτος λειτουργεί και ψηφιοποιείται, δέχθηκε πλήγμα ισχυρό. Φάνηκε ότι πίσω από τις δηλώσεις και τη νέα εθνική αυτοπεποίθηση που δημιουργούσαν η ανάπτυξη και οι επενδύσεις, που ήταν το ισχυρό χαρτί του πρωθυπουργού, υπάρχει ένας δημόσιος τομέας που παραμένει πουκάμισο αδειανό. Το επιτελικό κράτος μοιάζει ξαφνικά ένα άδειο κέλυφος, όπου στη σκιά του επιζεί μια άλλη Ελλάδα, που θυμίζει το ξεχαρβάλωμα της δεκαετίας του ’80.
Τη θέση της κυβέρνησης, δυσχεραίνει και το πρόσωπο του υπουργού Μεταφορών. Αν και είχε το θάρρος της άμεσης παραίτησης και της ανάληψης της ευθύνης, δεν φάνηκε αρκετό. Ναι, αλλά θα είναι και πάλι υποψήφιος, σχολίασε ο ΣΥΡΙΖΑ. Σίγουρα δεν βοήθησαν και τα βίντεο που κυκλοφορούν στο διαδίκτυο, όπου διαβεβαίωνε στη Βουλή για την ασφάλεια των δρομολογίων των τρένων. Κυρίως δεν βοήθησε η ταυτότητά του. Γόνος της ιδρυτικής οικογένειας της Νέας Δημοκρατίας, συμπυκνώνει μια άλλη παθογένεια του πολιτικού μας συστήματος, την οικογενειοκρατία. Η έλλειψη εμπιστοσύνης στο πολιτικό σύστημα, στις ελίτ, δεν θα μπορούσε να βρει καλύτερο στόχο για να εκφραστεί.
Τη συζήτηση για τα αίτια του δυστυχήματος, για τις βαθύτερες αιτίες που οδήγησαν στην τραγωδία, πέρα από την προφανή ευθύνη του ανίκανου σταθμάρχη και των συναδέλφων του, που σύμφωνα με τις πληροφορίες απλά είχαν εξαφανιστεί από τη βάρδια, δεν διευκολύνει σίγουρα η προσπάθεια του ΣΥΡΙΖΑ να “ρεφάρει” την τραγωδία στο Μάτι και να χρεώσει στην κυβέρνηση, την αποκλειστική ευθύνη για το δυστύχημα. Μπορεί η τηλεδιοίκηση να είχε πέσει ουσιαστικά ήδη από το 2015 και να μην αποκαταστάθηκε ποτέ- σε όλη τη διάρκεια της θητείας του Αλέξη Τσίπρα- μπορεί ήδη από το 2017 να γίνονταν ερωτήσεις στη Βουλή για τα τρένα που είναι τυφλά, για τον ΣΥΡΙΖΑ όμως το κρίσιμο ερώτημα είναι αν υπήρξε ρουσφέτι στην τοποθέτηση του σταθμάρχη. Ποιος κυβερνητικός παράγοντας κρύβεται πίσω από την πρόσληψή του; Η ερώτηση δεν θα απαντηθεί πιθανώς ποτέ, αλλά η υπόνοια θα κυκλοφορεί και θα δηλητηριάζει τη συζήτηση και την πολιτική αντιπαράθεση για καιρό.
Η υπερασπιστική στην κυβέρνηση διατύπωση γνώμης, ακόμα και στην υπερβολή της, γίνεται απόδειξη της συμπαιγνίας δημοσιογράφων και εκτελεστικής εξουσίας και οι συνάδελφοι λοιδορούνται από δημοφιλείς παρουσιαστές και τον έξαλλο λαό του twitter. Η πρόσκληση Μητσοτάκη προς τον Ισίδωρο Ντογιάκο, για επίσπευση και διεύρυνση της έρευνας και ανάθεσή της σε υψηλό επίπεδο, γίνεται παρέμβαση και παραβίαση της αρχής της διάκρισης των εξουσιών. Και όμως, ακριβώς τα ίδια είχαν ζητήσει μια ημέρα πριν οι πρόεδροι των Δικηγορικών Συλλόγων της χώρας και η πρωτοβουλία τους είχε επαινεθεί από όλους… Ακόμα και αυτές οι ενέργειες του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου τίθενται σε αμφισβήτηση, λόγω της επαγγελματικής δραστηριότητας του ιού Ντογιάκου. Δεν υπάρχει παρά μόνο μία αλήθεια. Για την καταστροφή φταίει ο Μητσοτάκης. Τελεία.
Σε μια τέτοια μεγάλη καταστροφή όμως, στο ερώτημα πώς και γιατί, εύκολη απάντηση δεν υπάρχει. Και δεν υπάρχει, γιατί η απάντηση είναι σύνθετη. Ή για να το πω διαφορετικά, πρέπει να συνεργήσουν πολλοί παράγοντες ταυτόχρονα, για να γίνει κάτι τόσο δραματικό και τόσο καταστροφικό. Μια τέτοια καταστροφή, είναι συνήθως μια “Τέλεια Καταιγίδα”. Ο λάθος υπάλληλος που παίρνει τη μοιραία απόφαση, οι συνάδελφοί του που λείπουν από τη βάρδια, μια εταιρεία που έχει καταρρεύσει και απλά ο υπουργός κρύβει το πρόβλημα κάτω από το χαλί, μια σειρά καταστροφών και κλοπής υλικού που προστίθεται η μία στην άλλη και βγάζουν εκτός λειτουργίας το σύστημα προειδοποίησης, οι προσφυγές των εταιρειών στα δικαστήρια για να ακυρώσουν τις συμβάσεις των άλλων, η μείωση του προσωπικού, ο πόλεμος ανάμεσα στην κρατική εταιρεία και τους Ιταλούς διαχειριστές των βαγονιών και… έρχεται η μοιραία στιγμή.
Μπορεί να ακούγεται μοιρολατρικό, αλλά σε ορισμένες τέτοιες καταστροφές, όταν όλα συνεργούν για να συμβεί το μοιραίο, ακόμα και τα πιο σύγχρονα συστήματα ελέγχου -αυτά που δεν διαθέτουμε ακόμα στην Ελλάδα με ευθύνη των διοικούντων, για να μην παρεξηγηθώ κι εγώ- μοιάζουν ατελή. Ή ακυρώνονται από το ανθρώπινο λάθος. Το 2016, στη Γερμανία των υπερσύγχρονων σιδηροδρόμων και των αξιόπιστων συστημάτων ελέγχου, στη Γερμανία με τους ευσυνείδητους και πειθαρχημένους υπαλλήλους, δυο τρένα συγκρούστηκαν στο Bad Aibling της Βαυαρίας, με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους 11 άνθρωποι και να τραυματιστούν σοβαρά 24. Υπεύθυνος για το δυστύχημα ήταν ο σταθμάρχης, που την ώρα της βάρδιας έπαιζε μανιωδώς βίντεο games στο κινητό του… Τόσο απλό, τόσο μοιραίο.
Υ.Γ. Το αν θα καταφέρει ο Κυριάκος Μητσοτάκης να αντιμετωπίσει το κύμα δυσαρέσκειας και θυμού που έχει βγάλει στους δρόμους τους νέους, θα φανεί τις επόμενες ημέρες. Μέχρι στιγμής υπάρχει αμηχανία και η αποδοχή της (μερικής) ευθύνης και η συγγνώμη, δεν φαίνονται ικανές να εκτονώσουν την αγανάκτηση. Θα χρειαστεί να αναληφθούν μεγάλες πρωτοβουλίες που να πείσουν ότι ένα τέτοιο γεγονός δεν θα ξανασυμβεί, για να υπάρχει πιθανότητα ανάκαμψης. Και ο χρόνος τρέχει αντίστροφα.
Δημοσιεύτηκε στο capital.gr
